Centralne Muzeum Pożarnictwa

  • BIP
  • Warto odwiedzić
  • PZG Oddział Mazowiecki
  • Strona Główna
  • Wydarzenia
  • O Muzeum
    • Informacje Ogólne
    • Kierownictwo
    • Biblioteka
    • Wydawnictwa
    • Historia
  • Ekspozycja
  • Zaplanuj wizytę
    • Godziny otwarcia
    • Ceny biletów
    • Co zwiedzający wiedzieć powinien
    •  Regulamin monitoringu wizyjnego
  • Edukacja
  • Dostępność
  • Kontakt
WIRTUALNE
MUZEUM

Wydarzenia

piątek, 30 kwietnia 2021 / Published in Wydarzenia

Historia na weekend. Udział strażaków w III powstaniu śląskim

Na maj br. przypada 100-lecie wybuchu III powstania śląskiego. W kluczowych tygodniach 1921 roku odnajdujemy akcenty strażackie. Remizy były zapleczem dla armii powstańczej. W siedzibie OSP Żory przechowywano broń. Józef Mikuła – strażak i późniejszy Inspektor pożarnictwa województwa śląskiego był kwatermistrzem „Grupy Południe”. W katowickim pułku piechoty dowodzonym przez Ryszarda Niemczyka walczył Jan Koj – późniejszy prezes Powiatowego Związku Straży Pożarnych z Mikołowa. Jan Mildner – późniejszy prezes Związku Straży Pożarnych woj. śląskiego był urzędnikiem sekcji prawniczej w Polskim Komisariacie Plebiscytowym. W III powstaniu brał udział Jerzy Ziętek – późniejszy działacz pożarnictwa w Radzionkowie, a po 1945 r. wojewoda śląski. Jerzy Lgocki – zasłużony działacz pożarnictwa zwerbował do III powstania grupę 60 ochotników z Podhala. Lgocki dowodził baterią artylerii w powstańczej „Grupie Wschód”, która toczyła zażarte walki o węzeł kolejowy i port w Kędzierzynie.

W dużych miastach Górnego Śląska członkowie straży pożarnych zachowywali apolityczność, jednakże nie wszędzie. Z Ochotniczej Straży Pożarnej w Siemianowicach Śląskich rekrutowali się powstańcy: Jan Lamper – dowódca rejonu III katowickiej Polskiej Organizacji Wojskowej i późniejszy prezes OSP. Ponadto: Piotr Pronobis – późniejszy wiceprezes OSP, Stanisław Karwasiecki – członek „Sokoła” i późniejszy naczelnik OSP i komendant Zawodowej Straży Pożarnej kopalni Siemianowice, Tadeusz Ogórek – członek „Sokoła” i późniejszy gospodarz OSP, Jan Wilim – komendant rejonu II POW, Paweł Dziemba, Józef Morkis i Alojzy Szczyrba. Najwięcej inicjatywy w dążeniu do przyłączenia Górnego Śląska do Polski wykazywali strażacy z małych miejscowości lub dzielnic w dużych miastach. W dzielnicy Katowic – Bogucicach władzę w straży pożarnej przejęli już w 1919 roku strażacy polskiego ducha: Józef i Wiktor Jarzyna oraz Franiczek Klaja. Do III powstania zaciągnęło się 19 druhów z tej jednostki.

Perspektywa włączenia Górnego Śląska do Polski skłoniła władze Związku Floriańskiego w Warszawie do zwrócenia uwagi na te wydarzenia. Związek Floriański utrzymywał kontakt z Polskim Komisariatem Plebiscytowym w Bytomiu. W ramach akcji łączności ze śląskimi działaczami, dostarczano na Śląsk podręczniki i czasopisma w języku polskim.

Od połowy 1922 roku, z chwilą włączenia części Górnego Śląska do Polski, nastąpiły zmiany personalne w zarządach straży pożarnych. Niemcy rezygnowali ze stanowisk kierowniczych, co związane było z opuszczaniem przez nich polskiej części Śląska, w szczególności pracowników administracji, szkolnictwa, policji, sądownictwa i dozoru technicznego zakładów pracy. Fryderyk Rosemann z zarządu katowickiej straży ochotniczej przeniósł się do Miechowic (po niemieckiej stronie granicy), Thomas Bernhard z tej samej jednostki wyjechał do Altenburga (Saksonia), ich miejsca w zarządzie zajęli Polacy. Podobnie było w innych strażach pożarnych w dużych miastach nowego województwa śląskiego.

Z końcem 1922 roku wprowadzano stopniowo w strażach pożarnych polską komendę. Przykładowo w 1923 roku zarząd OSP Mysłowice przyjął uchwałę o prowadzeniu obrad i sporządzaniu protokołów w języku polskim. W 1923 roku zarząd Ochotniczej Straży Pożarnej w Lublińcu przejęli po raz pierwszy w historii Polacy. Prezesem wybrano Maksymiliana Rzeźniczka. Podobnie było w innych górnośląskich miastach przyłączonych do Polski.

Finalnie powstał w 1924 roku Związku Straży Pożarnych województwa śląskiego. W tym samym roku przyłączył się on do Głównego Związku Straży Pożarnych RP.

Na unikatowej ilustracji sikawka konna ustawiona przez strażaków do zaopatrywania mieszkańców Katowic w wodę podczas blokady miasta przez powstańców śląskich (fot. zbiory Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny)

 

df

 

 

  • Polityka prywatności
Centralne Muzeum Pożarnictwa

© Copyright Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach 2021. All Rights Reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone.     Szlak Zabytków Techniki

TOP Przejdź do treści
Otwórz pasek narzędzi Ułatwienie dostępu dla osób ze szczególnymi potrzebami

Ułatwienie dostępu dla osób ze szczególnymi potrzebami

  • Powiększ CzcionkęPowiększ Czcionkę
  • Pomniejsz CzcionkęPomniejsz Czcionkę
  • Odcienie SzarościOdcienie Szarości
  • Wysoki KontrastWysoki Kontrast
  • NegatywNegatyw
  • Jasne tłoJasne tło
  • Podkreślone linkiPodkreślone linki
  • Resetuj Resetuj
  • Film dla osób głuchoniemychFilm dla osób głuchoniemych
  • Wniosek dla osób głuchoniemychWniosek dla osób głuchoniemych