Centralne Muzeum Pożarnictwa

  • BIP
  • Warto odwiedzić
  • PZG Oddział Mazowiecki
  • Strona Główna
  • Wydarzenia
  • O Muzeum
    • Informacje Ogólne
    • Kierownictwo
    • Biblioteka
    • Wydawnictwa
    • Historia
  • Ekspozycja
  • Zaplanuj wizytę
    • Godziny otwarcia
    • Ceny biletów
    • Co zwiedzający wiedzieć powinien
    •  Regulamin monitoringu wizyjnego
  • Edukacja
  • Dostępność
  • Kontakt
WIRTUALNE
MUZEUM

Wydarzenia

czwartek, 09 kwietnia 2020 / Published in Wydarzenia

Odcinek 12. Zagadkowy krzyż turnerski

Tajemnicze z pozoru detale pozwalają na odszyfrowanie zagadek historycznych. Jedną z nich jest historia krzyża na sztandarze OSP Piekary ze zbiorów CMP. Krzyż ten był stałym elementem m.in. na hełmach, sztandarach i proporcach Towarzystw Gimnastycznych, zawiązujących się licznie w Prusach w XIX w. O ile w Polsce zapleczem osobowym dla straży ochotniczych był ruch sokoli, o tyle w Prusach właśnie ruch turnerski, na którym słowiańscy sokoli się wzorowali.

Ruch turnerski (gimnastyka) posiadał w Prusach silne podstawy polityczno-patriotyczne. Ojcem i propagatorem zorganizowanych ćwiczeń cielesnych był Friedrich Ludwig  Jahn (ur. 1778, zm. 1852). Jahn widział patriotyczne wychowanie w propagowaniu u młodzieży kultury fizycznej. Pierwsze boisko do ćwiczeń powstało w parku Hasenheide w podberlińskiej dzielnicy Neukölln. Do ćwiczeń wykorzystywano przyrządy zbliżone do używanych we współczesnej gimnastyce sportowej: drążki, poręcze, kółka i równoważnie. Idea ta rozpowszechniła się potem w innych krajach.

Najstarsze Towarzystwo Gimnastyczne na świecie powstało w Hamburgu w 1816 r. Najstarszym na Śląsku było Towarzystwa Gimnastyczne w Zgorzelcu, założone w 1847 r. Następne powstało we Wrocławiu w 1858 r. W drugiej połowie XIX w. Towarzystwa Gimnastyczne powstawały na Górnym Śląsku, na czele z najstarszym, katowickim, powstałym w 1860 r. W 1861 r. powstał w Mysłowicach Männerturnverein (Męskie Towarzystwo Gimnastyczne). Należeli do niego głównie młodzi mysłowiczanie niemieckiego ducha, chcący rozwijać tężyznę fizyczną.

Krzyż turnerski składa się z czterech liter F, ułożonych w formie krzyża. Krzyż tworzą pierwsze litery hasła: „Frisch, Fromm, Fröhlich, Frei” (rześki), (pokorny), (radosny), (wolny). Autorem projektu graficznego krzyża był Heinrich Felsin (ur. 1800, zm. 1875) z zawodu miedziorytnik, przewodniczący Towarzystwa Gimnastycznego w Darmstadt. Krzyż ten, zbliżony wyglądem do krzyża maltańskiego, pojawił się po raz pierwszy w sierpniu 1844 r. na sztandarze szkolnego Towarzystwa Gimnastycznego w Darmstadt. Autor projektu wypowiedział się o nim następująco: „Połączyłem cztery litery „F” w jeden znak, który wyraża, jak na gimnastyków przystało, wspólną siłę, jednolitą formułę i moc emitującą we wszystkie strony. Proszę nie zapominać, że jest to też znak chrześcijański”.

Krzyż turnerski zobaczyć można w CMP na sztandarze OSP Wielkie Piekary (ob. Piekary Śląskie). Krzyż widnieje na hełmie, umieszczony pod dłońmi.

Krzyż turnerski widnieje również na fasadzie byłej siedziby straży pożarnej w Mysłowicach przy ul. Strażackiej.

  • Polityka prywatności
Centralne Muzeum Pożarnictwa

© Copyright Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach 2021. All Rights Reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone.     Szlak Zabytków Techniki

TOP Przejdź do treści
Otwórz pasek narzędzi Ułatwienie dostępu dla osób ze szczególnymi potrzebami

Ułatwienie dostępu dla osób ze szczególnymi potrzebami

  • Powiększ CzcionkęPowiększ Czcionkę
  • Pomniejsz CzcionkęPomniejsz Czcionkę
  • Odcienie SzarościOdcienie Szarości
  • Wysoki KontrastWysoki Kontrast
  • NegatywNegatyw
  • Jasne tłoJasne tło
  • Podkreślone linkiPodkreślone linki
  • Resetuj Resetuj
  • Film dla osób głuchoniemychFilm dla osób głuchoniemych
  • Wniosek dla osób głuchoniemychWniosek dla osób głuchoniemych