13 sierpnia 2019 roku w Centralnym Muzeum Pożarnictwa miała miejsce kolejna odsłona obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości Polski, jaką była konferencja naukowa pt. „Strażacka Niepodległa 1919. Krwawiące granice” oraz towarzyszące jej otwarcie wystawy o tym samym tytule. Wspomniane wydarzenia wpisują się w trzyletni program świętowania 100-lecia odzyskania niepodległości Polski , a ich celem jest zwrócenie uwagi na rolę strażaków w tym procesie. W tym roku wydarzenia w CMP były dodatkowym elementem świętowania 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego.
Na konferencję licznie przybyli zaproszeni goście m.in. parlamentarzyści, samorządowcy, dyrektorzy muzeów, komendanci miejscy i powiatowi PSP, przedstawiciele wojska oraz seniorzy z naszego miasta. Konferencję naukową otworzył st. bryg. Janusz Gancarczyk – p.o. Dyrektor CMP, a następnie głos zabrali: st. bryg. Paweł Rochala – przedstawiciel Komendanta Głównego PSP oraz Dariusz Wójtowicz – prezydent miasta Mysłowice.
W trakcie obrad zaproszeni goście mieli możliwość zapoznać się z zagadnieniami historycznymi związanymi z czasem kształtowania się granic Polski po I wojnie światowej, a także wkładowi strażaków w ten proces.
W pierwszej części konferencji pt. „Tło historyczne, walka o granice w latach 1919-1921” głos zabrali: dr hab. Urszula Oettingen, prof. UJK w Kielcach, dr hab. Maciej Marcin Fic z Uniwersytetu Śląskiego, dr Zdzisław Kościański z Zarządu Głównego Towarzystwa Pamięci i Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, dr Paweł Krokosz z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
Sesję pierwszą rozpoczął referat prof. Urszuli Oettingen pt. „Sytuacja międzynarodowa Polski w latach 1919-1921”. Następnie głos zabrał dr hab. Maciej Fic, który przedstawił rolę powstań śląskich i plebiscytu w przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski. W dalszej kolejności wystąpił dr Zdzisław Kościański, który mówił o powstaniu wielkopolskim oraz jego znaczeniu dla odradzającego się państwa polskiego, a sesję zakończył referat dr. Pawła Krokosza o wojnie polsko – ukraińskiej w latach 1918-1919.
Po zakończeniu pierwszej części konferencji miało miejsce uroczyste wręczenie nagród, ufundowanych przez Urząd Miasta Mysłowice i Centralne Muzeum Pożarnictwa, dzieciom i młodzieży, laureatom konkursu wiedzy o powstaniach śląskich. Został on przeprowadzony wśród uczestników polsko – czeskiego obozu młodzieżowych drużyn pożarnych zorganizowanego na terenie naszego muzeum na przełomie lipca
i sierpnia br.
Następnie st. bryg. Janusz Gancarczyk, wraz ze st. bryg. Pawłem Rochalą i Dariuszem Wójtowiczem uroczyście otworzyli naszą nową wystawę „Strażacka Niepodległa 1919. Krwawiące granice”. Zaprezentowano na niej główne wydarzenia i konflikty towarzyszące odradzającej się Rzeczypospolitej, wśród nich bratobójczą wojnę polsko – ukraińską, zwycięskie powstanie wielkopolskie, akcje rozbrajania Niemców na Pomorzu Gdańskim, przegrany plebiscyt na Warmii i Mazurach, mało znane powstanie sejneńskie, a także wojnę polsko – czechosłowacką o Śląsk Cieszyński.
Dużo miejsca poświęcono powstaniom śląskim i plebiscytowi. Na potrzeby wystawy zbudowano w CMP replikę samochodu pancernego „Korfanty” używanego w III powstaniu śląskim, a wedle legendy zabudowanego na samochodzie strażackim. Na ekspozycji zobaczymy ponadto: flagi państwowe z 1919r, plakaty propagandowe, odznaki strażackie i wojskowe, ulotki propagandowe, zdjęcia, pocztówki, hełmy, sprzęt strażacki z epoki.
W drugiej części konferencji pt. „Straże pożarne w walce o ustalenie granic Polski w 1919 roku” wystąpili: Arkadiusz Guzik z Sekcji Młodzieżowej Światowego Związku Żołnierzy AK, Kornel Buchowski z Komendy Powiatowej PSP w Sejnach, Hubert Koler Naczelnik Oddziału Zamiejscowego – Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa w Rakoniewicach, Danuta Janakiewicz–Oleksy specjalista w Wydziale Dokumentacji Zbiorów CMP oraz dr Paweł K. Gąsiorczyk Naczelnik Wydziału Dokumentacji Zbiorów CMP.
W pierwszym wystąpieniu zwrócono uwagę na udział śląskich strażaków w powstaniach śląskich, a także na ich rolę w plebiscycie na Warmii i Mazurach, czy w akcjach przeciwko Niemcom na Pomorzu Gdańskim. Następnie Hubert Koler przedstawił wkład strażaków w powstanie wielkopolskie oraz ich dzieje. Dr Paweł K. Gąsiorczyk naświetlił działania strażaków zaboru austriackiego w konflikcie polsko – ukraińskim. Następnie głos zabrała Danuta Janakiewicz-Oleksy, która przybliżyła nam zapomnianą dziś postać Wilhelma Blachy powstańca śląskiego, działacza społecznego oraz strażaka. Kolejnym ciekawym wystąpieniem była prezentacja Kornela Buchowskiego na temat nieznanego szerzej w kraju zbrojnego konfliktu polsko-litewskiego z 1919 roku, zwanego powstaniem sejneńskiego. Na zakończenie głos zabrał Arkadiusz Guzik, który omówił życie i działalność płk. Jerzego Lgockiego – powstańca śląskiego, żołnierza, a następnie działacza strażackiego, komendanta Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”.
Po zakończeniu konferencji uczestnicy z zainteresowaniem obejrzeli film dokumentalny „Mysłowice 1919” przygotowany przez Muzeum Miasta Mysłowice.