Obiekty CMP składają się z pięciu obszernych hal wystawienniczych, w których zgrupowano muzealia techniki pożarniczej, ujęte tematycznie w ekspozycje stałe i czasowe. Podczas oprowadzania przewodnicy opowiadają o najciekawszych i najistotniejszych artefaktach dla historii polskiego pożarnictwa. Jednakże informacje o nie wszystkich eksponatach mieszczą się podczas półtoragodzinnego oprowadzania
z przewodnikiem. Niniejsza wystawa ma na celu przybliżenie osobliwości muzealnych, które jakkolwiek znajdują się na drugim planie, to ich historia kwalifikuje je na oddzielną wystawę w formie online. Obiekty te nie tworzą spójności, ich walorem jest różnorodność oraz nieznana szerszemu kręgowi odbiorców historia.
Fotografie i opisy wykonali Małgorzata Suślik i Dariusz Falecki, opracowanie graficzne Sylwia Kubica, konsultacja techniczna Zbigniew Kościan.
1. „Ołtarzyk” jest przykładem sztuki medalierskiej. Wkomponowano go w ścianę hali nr 2, vis a vis wejścia głównego. U góry widnieje orzeł CMP, który jest oficjalnym logotypem placówki. Stylizowany na wzór 1919, posiada koronę z krzyżem. Na orlej piersi widnieje hełm strażacki, groty bosaków i prądownice. Po prawej stornie kompozycji umieszczono logotyp Państwowej Straży Pożarnej, po lewej – znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP. W środku widnieje medalion z wizerunkiem Józefa Tuliszkowskiego (1867-1939) – nestora polskiego pożarnictwa. Obok umieszczono plakiety z brązu z wizerunkiem świętego Floriana oraz strażaka ratującego dziecko. Autorem całości jest artysta Piotr Andrzej Gorol.
2 i 2a. Witraże samochodu i św. Floriana są elementem wystroju otwartej w 2015 r. kawiarenki muzealnej. Pierwszy witraż przedstawia autopogotowie strażackie stylizowane na lata 30. XX w. W drugim witrażu widnieje św. Florian. Uwagę zwraca figuralne ujęcie postaci świętego oraz jęzory ognia, kontrastujące z błękitem nieba i niebieską wodą. Obecność tego rodzaju przedstawień stanowi odwołanie do modernistycznych nurtów sztuk wizualnych, kiedy witrażami zdobiono nie tylko świątynie, ale też kamienice mieszczańskie i budynki użyteczności publicznej.
3. Biblioteczka Henryka Chruzika ozdabia ekspozycję o śląskich strażach pożarnych. W 2020 r. wykonano w CMP jej gruntowną renowację. Historia szafy sięga początków Muzeum Pożarnictwa. Biblioteczka stała w gabinecie Henryka Chruzika – pierwszego dyrektora. U góry widnieje hełm strażacki
i toporek. W biblioteczce wyeksponowano roczniki „Przeglądu Pożarniczego” i „Strażaka”, talerze pamiątkowe z lat 70. i 80. XX w., czapki strażackie, fotografię zakładowej straży pożarnej z Sosnowca (ok. 1910 r.) oraz tabliczkę witrażową wykonaną z okazji 35-lecia Wielkopolskiego Muzeum Pożarnictwa
w Rakoniewicach.
4. Kubki strażackie Edwarda Pruskiego są jedyną w swoim rodzaju kolekcją obejmującą m.in. egzemplarze wykonane z gliny, stali emaliowanej i grubego szkła. Na każdym kubku widnieje element związany z pożarnictwem. Edward Pruski – właściciel zbioru – był w latach 2016 – 2018 dyrektorem CMP. Jego kolekcjonerska przygoda rozpoczęła się od kubka z nadrukiem „Borne-Sulinowo”, który wraz
z numerem kursu nurkowego otrzymywali uczestnicy. Na przestrzeni 20 lat zgromadził on ponad 900 egzemplarzy kubków. Największą wartość dla właściciela mają kubki z jednostki straży pożarnej przy World Trade Center w Nowym Jorku.
5. Schody z imitacją familoka prowadzą na piętro. W 2012 r. przykryto je materiałem z nadrukiem imitującym górnośląski familok. Charakterystyczną cechą tego typu zabudowy były ramy okienne pomalowane na czerwono, a w środku elegancko zawieszone „gardiny”, czyli firanki. Kolor czerwony na ramach okien stosowali zwyczajowo mieszkańcy osiedli przykopalnianych, natomiast kolor zielony mieszkańcy osiedli hutniczych. Z jednego z okien wydostaje się jęzor ognia i gęsty dym. Jedno z okien jest otwarte, co umożliwia wykonanie pamiątkowej fotografii.
6. Obraz olejny Józefa Mikuły to przykład malarstwa naiwnego (zwanego również malarstwem Dnia Siódmego lub intuicyjnym) – amatorskiego nurtu popularnego na Górnym Śląsku, którego prekursorem była słynna Grupa Janowska. Warto nadmienić, że J. Mikuła był zawodowym strażakiem, zasłużonym od lat 30. XX w. dla górnośląskiego pożarnictwa. W okresie II wojny światowej był członkiem Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”. Po wojnie odbudowywał polskie struktury strażackie na Śląsku. Amatorsko zajmował się malarstwem. Obraz o dużym nasyceniu kolorów przedstawia gaszenie pożaru bloku mieszkalnego na osiedlu Brzęczkowice – dzielnicy sąsiadującej z CMP.
7. Samochód kolekcjonerski „Bedford” wyeksponowano go w gablocie z miniaturkami aut strażackich. Cieszą się one dużą popularnością wśród najmłodszych zwiedzających. Niektóre z nich, jak np. prezentowany model z 1939 r. ma swój odpowiednik (pod względem marki) na ekspozycji ciężarówek strażackich.
8. Pompa jednoramienna firmy Sigmund (model „Rakieta”) miała zastosowanie w rolnictwie. Służyła do przepompowywania wody np. ze studni lub z dołów gnilnych. Awaryjnie używano jej do gaszenia małych pożarów. Fabryka pomp i rurociągów wodnych „Sigmund” powstała w 1868 r. w miejscowości Lucina koło Ołomuńca. Pompę pozyskano w formie zakupu w 2014 r.
9. Ręczna pompa wodna wyprodukowana została przez firmę Francisa i Philipa Myers & Bro. Company
w Ashland (Ohio, USA), pod koniec lat 20. XX w. Firma specjalizowała się w produkcji pomp wykorzystywanych w rolnictwie. Charakterystycznym elementem jest beczka umocowana na drewnianej podstawie. Pompę (jednocylindrową) i mieszalnik uruchamiała dźwignia ręczna z zębatką. Dzięki temu ciecz w beczce jednocześnie była mieszana i wypompowywana. Podczas II wojny światowej pompy tego typu znalazły zastosowanie do wypompowywania wody z barek desantowych typu Higgins. Amerykańscy żołnierze nazywali ją potocznie „Low Boy” (niski chłopiec).
10. Drewniane zwijadło ręczne stoi jako element dekoracyjny na ekspozycji poświęconej strażom pożarnym na dużym formacie. Zwijadło służyło do zwijania węży tłocznych. Wyprodukowane zostało prawdopodobnie w Polsce w pierwszej tercji XX w. Eksponat przekazała do muzeum OSP Ocice Górne
w lipcu 2001 r.
11. Dobry duch CMP. Zamki, pałace i inne osobliwe miejsca posiadają swoich tajemniczych opiekunów.
W naszym przypadku chodzi o obraz olejny ustawiony na piętrze hali nr 1. Obraz charakteryzuje się mroczną i tajemniczą atmosferą. Widać na nim zarysy strażaka ubranego w hełm i mundur bojowy. W latach 80. i 90. XX w. odbywały się w muzeum plenery malarskie. Malarze tworzyli prace inspirowane pożarnictwem. Autorem obrazu jest Adam Sadura – mysłowicki malarz i animator kultury. Podczas tworzenia w tym miejscu ekspozycji stałej zadecydowano o pozostawieniu obrazu w miejscu, w którym stał tam od dawien dawna, jako dobry duch strzegący eksponatów.
12. Replika strażnicy zbudowana w 2012 r. imituje małomiasteczkową remizę. Posiada dwa garaże, pomieszczenie służbowe oraz schody prowadzące na wieżę obserwacyjną. Na szczycie dachu zobaczyć można blaszanego kura – historycznego symbolu strażackiego. Na ścianie frontowej wieży zawieszono tablicę z napisem „Ochotnicza Straż Pożarna w Kwaśniewicach”, co nawiązuje do strażackiej piosenki na swojską nutę pt. „Pożar w Kwaśniewicach”.
13. Rzeźba „Strażak” stoi w ogrodzie CMP przed halą nr 1. Pożarnictwo nie należało do częstych tematów podejmowanych przez rzeźbiarzy. Praca wykonana z drewna przedstawia rosłego strażaka w ekspresyjnym ujęciu.
14. Kwietnik dachowy z willi Kuderów stoi w lapidarium. Zdobił dach willi Kuderów przy ul. Powstańców w Mysłowicach. U góry widoczne na kwietniku kwadratowe wycięcia, w których umieszczano ziemię i kwiaty. W narożach widnieją głowy lwów. Willa, zbudowana ok. 1870 r. przez tarnogórskiego przemysłowca Antoniego Klausa należy do najciekawszych zabytków miasta. W 1922 r. willa została własnością rodziny Kuderów, z której wywodzili się m.in. Bruno Kudera – wiceburmistrz, Jan Kudera – proboszcz parafii
w Brzezince, a także pani Maria Kuderowa – lekarka.
15. Kamień pocztowy stoi w lapidarium CMP. Widnieje na nim niemiecki napis „7,80 Kilometer”. Kamienie tego typu wkopywano przy punktach nadania przesyłek. Ten pochodzi przypuszczalnie ze śródmieścia Mysłowic. Obiekty takie informowały woźnicę o odległości do następnego punktu pocztowego. W tym przypadku następną stacją pocztylionu były (na trasie Bytom-Mysłowice-granica) Dziećkowice. Odległość drogowa z Mysłowic do Dziećkowic wynosi dokładnie 7,8 km. Dodajmy, że po przekroczeniu granicy
w Dziećkowicach pocztylion podążał przez Chrzanów i Krzeszowice do Krakowa.
16. Słup graniczny stoi w lapidarium CMP przy wejściu głównym. Do ok. 1922 r. stał wkopany w brzeg rzeki Przemszy po stronie Mysłowic. Pełnił funkcję pruskiego słupa granicznego. Co ciekawe, nazwa dzielnicy Słupna, na terenie której stoi CMP pochodzi od słupów granicznych. Słup stojący w CMP wykonany jest z granitu. W górniej części widnieje płaskorzeźba orła pruskiego oraz cyfra rzymska „XV”.
17. Płyta podłogowa synagogi leży w lapidarium. Trafiła do muzeum w 2007 r. Była częścią podłogi
w nieistniejącej synagodze w Mysłowicach. Świątynie zbudowano w 1897 r. przy obecnym Placu Wolności. Granitowe płyty podłogi wykonała firma budowlana Ignacego Grünfelda z Katowic. Po zburzeniu synagogi przez hitlerowców w 1939 r. płyta leżała przez kilkadziesiąt lat przy parkingu przed Domem Górnika.
W przeniesie cennej historycznie płyty do muzeum i uratowanie ostatniej pamiątki po obecność Żydów
w Mysłowicach zaangażowali się p. Adam Plackowski i p. Wojciech Kubowicz z Muzeum Miasta Mysłowice.
18. Studnia stoi przy wejściu głównym, w sąsiedztwie lapidarium. Studnię zbudowano w 2005 r. na potrzeby wystawy czasowej pt. „Przez wieki w służbie dla współobywateli i ojczyzny. Dzieje zawodowych straży pożarnych w Polsce”. Na wystawie obrazowała ona sposób czerpania wody w początkach zorganizowanego pożarnictwa. Po zakończeniu wystawy przeniesiono ją w obecne miejsce. Studnię osadzono na masywnych kamieniach, które pochodzą ze średniowiecznej studni znajdującej się na rynku w Mysłowicach.
19. Betonowa płyta strażacka była w posiadaniu Zawodowej Straży Pożarnej w Inowrocławiu. Na płycie widnieje orzeł z insygniami strażackimi. Tego typu ornamenty (pierwotnie orzeł bez korony) zdobiły
w okresie PRL siedziby straży pożarnych. Powstawały w okresie brutalizmu (lata 60-70. XX w.), kiedy beton był powszechnie stosowanym tworzywem w architekturze. Komenda Powiatowa PSP w Inowrocławiu przekazała płytę do muzeum w czerwcu 2019 r. Odnowiony w CMP zabytek stanowi obecnie element plenerowego wystroju CMP.
20. Korpus pompy systemu tryskaczowego stoi w części plenerowej CMP. Pompę parową wyprodukowała ok. 1890 r. firma Matther & Platt z Manchesteru. Urządzenie było elementem systemu tryskaczowego zabezpieczającego wnętrze obiektu poprzez zraszanie w przypadku pożaru. Takie rozwiązania stosowane były m.in. w łódzkich fabrykach tekstylnych Grohmana. Eksponat nabyto drogą zakupu w 1981 r. od Domu Mody „Telimena” z Łodzi.
21. Miś liczy ok. 6 m wysokości, waży 900 kg, wypleciony jest z wikliny. Przypomina posturą wyrośniętą maskotkę. Był przedmiotem licytacji podczas 19. Finału wojewódzkiego Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, który w 2006 r. odbył się na rynku w Mysłowicach. Anonimowi zwycięzcy – małżeństwo z Mysłowic przekazało go do Muzeum Miasta. Przywiozła go ciężarówka, z której zdjął misia i ustawił dźwig. Ponieważ pomieszczenia Muzeum Miasta Mysłowice znajdują się w obiekcie CMP, zaadoptowano misia jako wspólną dla wszystkich atrakcję. Początkowo stał przy głównym wejściu w hali nr 2. W 2014 r. ustawiono go na zewnątrz przy wejściu do hali nr 4.
22. Pomnik poległych powstańców śląskich stoi od grudnia 2019 r. przy bramie głównej. To jego trzecia lokalizacja. Pierwszy (nieistniejący) pomnik stał przy starej drodze ze Słupnej do Brzęczkowic. Inicjatorem budowy pierwszego pomnika był powstaniec śląski Franciszek Kawa z Brzęczkowic. Odsłonięcie odbyło się w 1922 r., w rocznicę wybuchu I powstania. Na tablicy znalazły się nazwiska poległych w powstaniach śląskich z gminy Brzęczkowice-Słupna. W 1939 r. zburzyli monument Niemcy. Drugi pomnik postawiono
w 1986 r. na placu obok szkoły podstawowej na Słupnej. W związku z likwidacją szkoły przeniesiono pomnik w 2019 r. do CMP.
23. Star A 26 P na podwoziu Jelcz 003 stoi przy ulicy Stadionowej prowadzącej do Muzeum, jest zarazem reklamą plenerową placówki. Pojazd, wyprodukowany w 1970 r., wyposażono w nadwozie typu N-762.
W przedziale dla 4-osobowej załogi umieszczona została drewniana ławka. Sprzęt oraz aparatura ratownicza zostały rozmieszczone w szafkach znajdujących się po bokach nadwozia. Egzemplarz posiada zbiornik na wodę o pojemności 2 000 litrów, autopompę M-800 oraz działko wodno-pianowe o wydajności 800 litrów/minutę. Do CMP przekazało go Muzeum Sprzętu Wojskowego w Mrągowie.
24. Sikawka konna przy drodze krajowej nr 79 (ul. Katowicka). Stanowi reklamę muzeum dla osób przyjeżdżających do Mysłowic od strony Katowic. Eksponat umieszczono pod zadaszeniem. Sikawka powozowa pochodzi z drugiej połowowy XIX w. Wyprodukowała ją firma „Stumpf” z Wrocławia. Charakterystycznym elementem pompy jest okrągły powietrznik. Pojazd był na wyposażeniu OSP Bojszowy (k. Pszczyny), strażacy podarowali go muzeum w 1976 r.
25. Szlak Zabytków Techniki województwa śląskiego obejmuje obiekty związane z dziedzictwem przemysłowym Górnego Śląska i Zagłębia. Na szlaku znajdują się 42 obiekty związane z górnictwem, kolejnictwem, hutnictwem, energetyką oraz inne. Centralne Muzeum Pożarnictwa jest jedynym obiektem na szlaku o charakterze ogólnopolskim. Organizatorem szlaku jest Referat Promocji Dziedzictwa Industrialnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Raz w roku, w czerwcu, odbywa się Industriada – Święto Szlaku Zabytków Techniki.
26. Muzeum Miasta Mysłowice powstało w 2006 r. Mieści się w obiekcie CMP. Stanowi oddzielną instytucję z własnym personelem. Dzięki takiej lokalizacji, zwiedzający mają możliwość zapoznania się również z historią Mysłowic, bez kłopotliwego przemieszczania w inny rejon miasta. Muzeum Miasta Mysłowice oddziela od CMP wydruk wielkoformatowy z widokiem ul. Krakowskiej, na którym widać zabytkowy kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, sąd, pawilon handlowy oraz herb miasta.